Phố Wall (Wall Street)

Phố Wall (Wall Street) là một con đường nhỏ hẹp ở Khu Tài Chánh (Financial District) thuộc vùng hạ Manhattan (Lower Manhattan) thành phố New York. Đường này hẹp và ngắn, chạy từ đường Broadway đến đường South gần bờ sông East.

Một vài hình ảnh đường Wall. Đây chỉ là một con đường nhỏ chật hẹp nhiều cao ốc trụ sở các ngân hàng và cơ sở tài chánh lớn của Mỹ.

Dần dà người ta hiểu phố Wall (Wall Street) ở một nghĩa rộng hơn, như là thị trường tài chánh (financial markets) của nước Mỹ. Ở nghĩa nầy phố Wall ám chỉ những quyền lợi tài chánh của những công ty đạt trụ sở ở New York.

Phố Wall ở nghĩa nầy ám chỉ những thị trường chứng khoáng nằm ở đường Wall và nhiều đường xung quanh trong khu tài chánh New York, quan trọng nhất là "Sở giao dịch chứng khoáng New York" (New York Stock Exchange), NASDAQ, "Sở giao dịch hàng hoá New York" (NYMEX hay New York Mercantile Exchange), "Phòng Thương mại New York" (NYBOT hay New York Board Of Trade), và trước đây "Sở giao dịch chứng khoáng của Mỹ" (AMEX hay American Stock Exchange).

Sở giao dịch chứng khoáng New York (New York Stock Exchange) nằm ở góc đường Wall và đường Broad trong khu tài chánh (Financial District).

Federal Hall National Memorial (Đài tưởng niệm quốc gia hội trường liên bang), nằm ở phố Wall, ngó qua Sở giao dịch chứng khoáng New York (New York Stock Exchange). Quốc hội đầu tiên của nước Hoa Kỳ độc lập họp tại đây. Tổng Thống đầu tiên của Mỹ tuyên thệ nhậm chức ở đây. Trước cửa là tượng Tổng Thống Washington, Tổng Thống đầu tiên của Mỹ.

Ở một nghĩa rộng hơn phố Wall có nghĩa là những thế lực tài chánh của Mỹ và thế giới. Lúc tôi học MBA, các giáo sư của tôi thường nói, khi Wall Street nhảy mủi, cả thế giới rung chuyển. Mấy năm nay các bạn thấy đúng không?

Khi chỉ số Dow Jones tuột dốc,và đặc biệt khi hệ thống tài chánh ngân hàng ở Mỹ gặp khó khăn, tất cả các chỉ số thị trường chứng khoáng trên thế giới đều tuột dốc. Vấn đề của phố Wall biến thành vấn đề của thế giới. Trung Quốc và Việt Nam mặc dầu theo chế độ cộng sản, cũng bị ảnh hưởng.

Hình chụp trước trụ sở trung ương của ngân hàng Chase, đả bảo trợ cho các nhân viên và gia đình của chi nhánh Chase Saigon đến lập nghiệp ở New York năm 1975.

Ngày nay khi người ta nói một xí nghiệp là một công ty ở Wall Street, điều đó không có nghỉa là công ty nầy đặt trụ sở tại đường nầy. Người ta muốn nói là xí nghiệp nầy chuyên môn về tài chánh (financial services) trụ sở có thể đặt ở nhiều thủ đô khắp thế giới.

Vợ tôi đang đứng trên đường Wall. Sau lưng là nhà thờ Trinity, trước mặt là nhiều trụ sở các ngân hàng, công ty buôn bán chứng khoán (Brokerage house), nói tóm lại những cơ sở tài chánh (financial institution) của Mỷ. Citibank cách đó vài phút đi bộ. Khi di cruise trên sông chạy vòng quanh đảo Manhattan, muốn biết đường nào là đường Wall, các bạn hảy xem đường nào cuối đường có bóng dáng nhà thờ, đường đó là Wall Street.

Đây là hình Federal Reserve Bank of New York, nơi vàng của thế giới được cất giử. Có lần tôi đả xuống thăm hầm vàng nầy, kinh khũng. Hầm vàng nầy lớn nhất thế giới, lớn hơn hầm vàng ở Fort Knox nhiều. Mổi quốc gia đều có một phòng nhỏ chứa đầy vàng. Cán cân mậu dịch của thế giới được giải quyết tại đây. Có người đến đây bưng vàng của nước A mang qua phòng của nước B. Cán cân mậu dịch chỉ đơn giản là bưng vàng từ phòng nầy qua phòng khác tại hầm vàng nầy. Nếu có dịp thăm viếng New York, các bạn nên đến đây quan sát.

Biểu tượng của bull market (có nghỉa thị trường chứng khoáng đi lên). Tượng con bò húc nầy nặng 3,700 kí (7,000 pounds), do điêu khắc gia Arturo Di Modica sáng tác.

Vừa rồi khi thăm viếng bến Thượng Hải, phố Wall của Trung Quốc, tôi thấy một bản sao con bò này vừa được khánh thành tại đây. Thượng Hải có tham vọng thay thế phố Wall trong vòng từ 10 đến 20 năm tới.

Quang cảnh phố Wall chiều ngày 27 tháng 6 năm 2011. 9 năm sau khi hưu trí tôi trở lại thăm viếng khu này, nơi tôi đã làm việc hơn 20 năm sau khi đậu MBA. (Sẽ bổ túc sau).