"Sống nhanh" và "Sống chậm"

Tóm tắt:

Với một người biết hưởng thụ nhân gian thì không có sự phân biệt sống chậm và sống nhanh. Sống chậm để được sống nhanh, và sống nhanh để có cơ hội sống chậm.

Đôi lần, tôi chợt nghĩ, "sống chậm" là một khái niệm tâm lý hay một trào lưu đô thị? Thật khó lý giải rành mạch, nhưng thời buổi kinh tế thị trường, khi thác lũ lợi danh có khả năng cuốn trôi mọi khuôn mặt dè chừng và nhấn chìm mọi ánh mắt ái ngại, không ai muốn đến sau, không ai muốn về muộn. Ngược lại, cũng không ai muốn lạc lõng, không ai muốn bơ vơ. Vì vậy, trong vòng quay bất tận của số phận, những người nhạy bén đã manh nha ý thức được rằng, cuộc đời này không chỉ kiếm tiền, kiếm tiền và kiếm tiền. Bước chân của hạnh phúc vốn rất lặng lẽ, chúng ta không đuổi bắt hạnh phúc, mà phải cảm nhận được những rung động hạnh phúc!

Với một người biết hưởng thụ nhân gian thì không có sự phân biệt sống chậm và sống nhanh. Sống chậm để được sống nhanh, và sống nhanh để có cơ hội sống chậm. Tôi quan sát xung quanh và thú vị rút ra bài học đơn giản: Người càng thành đạt thì ranh giới giữa sống chậm và sống nhanh càng mong manh. Sống nhanh để chiến thắng thời gian nhọc nhằn và bóng tối âm u, rồi lại sống chậm để chiêm ngưỡng khoảnh khắc vụt hiện và ánh sáng lung linh. Thật ngượng ngùng nếu hai chữ "sống chậm" được mang ra làm mỹ từ che chắn cho sự lười nhác, sự ù lỳ, sự thụ động. Trong nhịp điệu ồn ào, người sống chậm đồng nghĩa với người biết thưởng thức cuộc sống. Bỏ ra 5 phút ngắm một màu hoa tình cờ bên ô cửa, bỏ ra 10 phút nghe một bài hát yêu thích gợi nhớ miền đất ghi dấu kỷ niệm, bỏ ra 15 phút nhìn một đám mây trắng bềnh bồng trên bầu trời xanh thẳm…có vẻ như chỉ dành cho những người lãng mạn, nhưng thực chất đó là sự thong dong của một người bận rộn.

Chúng ta hối hả một giây để hoàn tất công việc nhiều áp lực, thì cũng cần trả lại một giờ cho cơ thể được thư thái. Thế kỷ XXI chuộng tốc độ, nhưng thế kỷ XXI tôn vinh giá trị cá nhân. Tôi luôn cho rằng, một con người đích thực vừa tự nguyện làm một mắt xích của cỗ máy công nghiệp vừa tích cực tìm kiếm ý nghĩa tồn tại của bản thân. Do đó, sống chậm để được yêu thương, sống chậm để được hờn giận, sống chậm để được thanh thản và sống chậm để được cống hiến!

Tôi tham khảo nhiều tài liệu nước ngoài, thấy nhiều quốc gia ra sức khuyến khích sống chậm. Một phần nhân loại tiến bộ đã coi nguyên tắc sống chậm như một phép di dưỡng tinh thần. Những bức bách của áo cơm hiện đại khiến nhiều người căng thẳng, dẫn đến bệnh trầm cảm hoặc triệu chứng hoảng loạn. Tuy nhiên, không ít người đã ngộ nhận về sống chậm. Họ mạo danh sống chậm để biện minh cho thái độ kỳ quặc hoặc hành vi thiếu trách nhiệm. Một công chức sống chậm có quyền ngồi rung đùi uống cà phê trong giờ hành chính chăng? Một nhà kinh doanh sống chậm có quyền trễ hẹn giao dịch với khách hàng chăng? Tất cả chỉ là ngụy biện, nếu sự sống chậm của ai đó ảnh hưởng đến sự phát triển chung của cộng đồng!

Thỉnh thoảng người quá mê đắm với khái niệm sống chậm lại biến tướng như một người lập dị. Một đoạn đường vài cây số từ nhà đến công ty, chúng ta từ chối phương tiện xe cộ để cuốc bộ, thì liệu có hợp lý không? Một thông tin cần chuyển gấp cho đối tác, chúng ta từ chối email để viết thư gửi qua bưu điện, thì liệu có hợp tình không? Với thiện chí, tôi luôn mường tượng, người sống chậm có thể hoàn thành mọi công việc như người khác, nhưng biết cách nhấm nháp mọi phẩm vị cuộc đời mà không chút hối hận khi gỡ đi một tờ lịch cũ!

Khi biết tôi là đồng tác giả cuốn sách "Sống chậm thời @", một doanh nhân tầm cỡ đã chia sẻ như một sự đồng cảm, rằng: "Một xã hội mà mọi người luôn luôn vội vã thì đó là một xã hội chưa văn minh!". Thật vậy, tuy hơi nghiệt ngã nhưng chúng ta cũng phải nghiêm túc nhận diện người cuống cuồng với miếng ăn chỉ là một người chuẩn bị sống chứ không phải một người đang sống. Hơn nữa, chẳng cần có tầm vóc triết gia thì ai cũng thấu hiểu trên cõi đời ngắn ngủi và bao dung này, dù làm bất cứ công việc gì thì "để sống" và "phải sống" không thể nào bằng "đang sống". Giàu hay nghèo, đủ đầy hay lỡ làng đều có cơ hợi "đang sống" như nhau, nếu có bản lĩnh sống chậm. Vẻ đẹp của một dòng sông xôn xao đôi bờ, vẻ đẹp của bóng cây trưa nắng chói chang, vẻ đẹp của giọng hát một cô thợ nghỉ tay bên máy dệt, vẻ đẹp của thăng trầm hằn sâu trên nếp nhăn vầng trán cụ già… đều nhắc nhở chúng ta về sự tin cậy giữa con người với con người, đều nhắc nhở chúng ta về sự trân trọng giữa con người với thiên nhiên.

Nhiều người sẽ hỏi, sống chậm giữa đời nhanh để làm gì? Theo tôi, điều kinh khủng nhất của con người là sống mà không kịp nghĩ. Một khi có ý thức sống chậm, chúng ta sẽ biết cách vừa sống vừa nghĩ. Phải vào lúc tâm hồn trong trẻo nhất, chúng ta mới có được những suy nghĩ thiết thực nhất. Nghĩ cho mình, nghĩ cho người khác, nghĩ cho quê hương và nghĩ cho đất nước ngày mai!

Lê Thiếu Nhơn

Văn nghệ Công An 10.2011

Ảnh: